De keerzijde van de datagedreven werken; wat mag Google van jou weten?

 

De vierde industriële revolutie draait om data. Want data driven beslissingen zijn een voorwaarde voor zakelijk succes. Door datagedreven te werken kunnen organisaties de productkwaliteit verbeteren, time-to-market verkorten en trends voorspellen.

Kortom, datagedreven werken is hot. Niet alleen in productiebedrijven, maar ook bij dienstverleners overal om ons heen. Dat lijkt een mooie ontwikkeling, maar data driven heeft ook een keerzijde. Vind jij het bijvoorbeeld goed dat Google weet waar naar welke film jij vorige week bent geweest? Of op welke politieke partij je hebt gestemd?

In dit artikel belicht data-expert Alex Dowdalls het ethische aspect van onze datagedreven wereld.

We zitten momenteel midden in de transitie naar een data gedreven wereld. Niet voor niets noemt het World Economic Forum deze periode de ‘vierde industriële revolutie’ – een verandering die wordt voortgedreven door data en datagedreven werken. Dus niet de software en systemen die organisaties gebruiken is anders, maar de manier waarop ze data gebruiken verschilt van eerdere periodes. Veel bedrijven maken nu de stap naar data driven; ze gebruiken de datawereld om de echte wereld te beïnvloeden.
Grote kans dat jij wel weet dat veel bedrijven jouw persoonlijke data verzamelen. Denk aan Google, Spotify, webshops en je telefonieprovider. Maar heb je ook door hoe groot de impact van deze data driven wereld is? Check maar eens wat Google over jou weet door Google Takeout te doen. Hoeveel data denk je dat Google van jou heeft verzameld? En wat vind je ervan dat Google weet wat je doet, waar je bent, waar je online naar zoekt en wie er naast je zit? In de huidige datagedreven wereld gebruiken partijen als Google deze informatie om een psychologisch profiel van je op te stellen. Dat data driven profile kunnen ze inzetten om jou te manipuleren. Hoe datagedreven organisaties dat aanpakken?  Ze plaatsen je in een bepaalde categorie die bij jouw dataprofiel past… en dat gaat best ver. Zo kennen datagedreven organisaties niet alleen jouw kledingvoorkeur, maar weten ook welke kleuren, stijl en merken je leuk vindt.

Hoe weten datagedreven organisaties wat bij mijn profiel past? 
Alle apps die je gebruikt, werken data driven. Instagram, Google, Facebook en TikTok – al deze datagedreven apps verzamelen informatie over jou. Daarna schotelt een recommendation engine, een aanbevelingsmotor, je bepaalde informatie voor op basis van die data. Door deze gegevens te analyseren, weet een data driven bedrijf exact welke informatie jij interessant vindt. Commerciële datagedreven partijen kunnen op deze informatie bieden in een soort veiling. Dat gebeurt in enkele microseconden. De hoogste bieder mag jou benaderen, bijvoorbeeld met een advertentie. Probeer het zelf maar eens: welke advertentie zie jij wanneer je een app of website opent?

Data gedreven organisaties en hun apps vragen je eerst om in te stemmen met hun voorwaarden. Heb jij ‘akkoord’ aangevinkt? Dan is er een grote kans dat je afgeluisterd wordt. Data driven apps, zoals apps om de weersvoorspelling te checken, zorgen ook dat data gedreven organisaties makkelijk een profiel van je kunnen opbouwen. Want met dergelijke apps deel je je locatie. Zo weet een data driven organisatie waar je woont, je boodschappen doet en werkt. Maar ook hoe je naar je werk gaat en waar je in je vrije tijd graag bent.

Maar de data driven wereld gaat verder dan kledingadvertenties en het weer. Zo wordt met datagedreven technieken ook veel propaganda verspreid. Denk aan informatie over een invasie van marsmannetjes of complottheorieën over corona. Let op dat je niet te vaak dezelfde informatie bekijkt, want voor je het doorhebt zuigen datagedreven bedrijven zoals TikTok en YouTube je in een tunnel. Hoe dat werkt? In onze data driven wereld leren recommendation engines heel snel wat jij leuk vindt en weten ze dus welke content zij jou moeten aanbieden.

Hoe bereid je je voor op de data gedreven wereld? 

De data driven wereld is overal. Het is goed als je je daarvan bewust bent. Daarnaast helpt het om te weten hoe data gedreven bedrijven te werk gaan. Wij hebben daar een eigen manier voor: de Data driven foundation-module. Hiermee choqueren we mensen bewust. Voer jouw Facebook- of Instagram-profiel maar eens in. Hoe kan het dat datagedreven bedrijven zoveel van jou weten en wat kan jij daaraan doen?  Door de AVG-privacywetgeving kan je bij data gedreven bedrijven opvragen welke data ze van jou hebben. Vraag dat maar eens aan Facebook of Google. Deze data driven organisaties zijn verplicht dit met je te delen. Vind je het niet goed dat ze bepaalde informatie van jou bewaren? Dan mag je deze data gedreven bedrijven vragen om deze gegevens te verwijderen. Vind je het geen probleem dat data driven organisaties bepaalde persoonlijke gegevens van jou gebruiken? Bijvoorbeeld graag producten krijgt aangeboden waar je belangstelling voor hebt? Dan kan je ze natuurlijk ook hun gang laten gaan. Maar wat als het om jouw politieke voorkeur gaat? Of ziektebehandelingen waarop je Googelt? Stel: je gelooft in complottheorieën, mag iedereen dat dan weten? Het mag duidelijk zijn: het verzamelen van informatie voor data driven doeleinden heeft zowel een positieve als een negatieve kant.

Hoe zet je data ethisch verantwoord in?  

Data gedreven werken kan ook op een ethisch verantwoorde manier. Als data driven organisatie ben je eigenlijk wel gek als je dat niet doet. Want het datagedreven businessmodel presteert beter dan het traditionele businessmodel. En eerlijkheid duurt nog altijd het langst. Wil je meer weten over de werking van data driven business models? Daar vertellen we je graag meer over in de in de Data driven foundation-training.

Het is onethisch om een data gedreven werkwijze te misbruiken om mensen te manipuleren en sturen. Wanneer je als datagedreven organisatie data over klanten verzamelt, valt dat binnen de privacywetgeving. Daar moet je goed mee omgaan. Maar let op, andere informatie valt weer niet onder de privacywet. Denk aan gegevens over jouw huisdieren, auto, bedrijf en gebouw. Als datagedreven bedrijf kun je in jouw bedrijfsstrategie dus prima een datageoriënteerde aanpak aanhouden die ethisch verantwoord én conform de wet is.

Wil je weten wat ethiek in onze data driven wereld exact inhoudt? Volg dan Data driven foundation-training of een van onze andere Artificial Intelligence-trainingen.